Τα έξι μέτρα στην ενέργεια και τα αγκάθια για την υλοποίησή τους

Κατάργηση των μονοπωλίων στον ηλεκτρισμό και το φυσικό αέριο, ανεξαρτητοποίηση του ΑΔΜΗΕ από τη ΔΕΗ, καθιέρωση των συμβάσεων διακοψιμότητας στη βιομηχανία, καθώς και παροχή τιμολογίων βασισμένα στο κόστος της δημόσιας επιχείρησης ηλεκτρισμού.

Πρόκειται για τα βασικότερα από τα μέτρα που επιτάσσει στην ενέργεια το νέο μνημόνιο, καλώντας τον νέο υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Π. Σκουρλέτη να εφαρμόσει μέσα σε λίγους μόλις μήνες, και χωρίς άνεση χρόνου, όλα όσα δεν έγιναν στην ελληνική αγορά ενέργειας τις τελευταίες δεκαετίες.

Πόσο εφικτό είναι αυτό; Εύκολη απάντηση δεν υπάρχει. Αν ωστόσο λάβουμε υπόψιν την ασφυκτική πίεση που αυτή τη φορά υπάρχει από πλευράς θεσμών, ίσως και να είναι μια μοναδική ευκαιρία για να δρομολογηθούν εκκρεμμότητες δεκαετιών.

Από την πλευρά της η κυβέρνηση κακώς πανηγυρίζει ότι κατάφερε να διατηρήσει το “δημόσιο χαρακτήρα” της ΔΕΗ, και να απομακρύνει τον κίνδυνο της “Μικρής ΔΕΗ”. Διότι αποτελεί κοινό μυστικό ότι ακόμη και η “Μικρή ΔΕΗ” να έφθανε στο στάδιο να πουληθεί, το ενδιαφέρον της αγοράς ήταν εξαιρετικά μικρό, καθώς το μείγμα των προς πώληση μονάδων που ετοίμασε η ίδια η ΔΕΗ, δεν ήταν διόλου ελκυστικό. Ούτως ή άλλως η μόνη ελπίδα για να βελτιωθεί ο ανταγωνισμός στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού εναπόκειται στις δημοπρασίες ΝΟΜΕ, ωστόσο τα πάντα θα εξαρτηθούν από την τιμή εκκίνησης.

Αλλά ας δούμε αναλυτικά ποια είναι τα σημαντικότερα μέτρα που πρέπει να εφαρμόσει η Ελλάδα με το 3ο μνημόνιο στην ενέργεια.

Μείωση μεριδίου της ΔΕΗ κάτω του 50% ως το 2020

Στο μέτωπο του ηλεκτρισμού, το μνημόνιο απαιτεί από τη ΔΕΗ να μειώσει το μερίδιο της στη λιανική κατά 25%, χωρίς να προσδιορίζει μέχρι πότε, και κάτω του 50% ως το 2020. Σήμερα η ΔΕΗ ελέγχει το 97% της αγοράς, από τα υψηλότερα πανευρωπαϊκά.

Πρόκειται για το τίμημα που καλείται να πληρώσει η επιχείρηση σε αντάλλαγμα για το γεγονός ότι «απαλείφθηκε» τελικά από το μνημόνιο η οποιαδήποτε ευθεία αναφορά στην ιδιωτικοποίηση της «Μικρής ΔΕΗ», δηλαδή την πώληση του 30% της μητρικής εταιρείας (εργοστάσια, προσωπικό, κλπ).

Πως θα μειωθεί όμως το μερίδιο της ΔΕΗ ; Με της εφαρμογής ενός μοντέλου που υποχρεώνει τη ΔΕΗ να πουλήσει μέσω δημοπρασιών μέρος της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής της παραγωγής, (τομέας όπου σήμερα κατέχει το μονοπώλιο), με αποδέκτες αποκλειστικά ιδιώτες ανταγωνιστές της. Οι τελευταίοι που σήμερα στηρίζονται μόνο στην παραγωγή ενέργειας από το ακριβό φυσικό αέριο, θα μεταπωλούν την ενέργεια που θα αγοράζουν από τη ΔΕΗ σε πελάτες τους, νοικοκυριά και βιομηχανίες, με στόχο να πάψει η επιχείρηση να μονοπωλεί τις δύο πιο φθηνές πηγές καυσίμου στην ηλεκτροπαραγωγή. Στα λόγια, το άνοιγμα της αγοράς ακούγεται εύκολο. Στην πράξη δεν είναι απλή υπόθεση. Διότι για να υπάρξει κίνητρο συμμετοχής στις δημοπρασίες που θα ξεκινήσουν τον Οκτώβριο θα πρέπει η τιμή που θα διαμορφώνεται για κάθε «πακέτο» να είναι ανταγωνιστική. Καθοριστικής σημασίας είναι το ποιος θα ορίσει την τιμή εκκίνησης. Αν είναι η ίδια η ΔΕΗ, έτσι όπως ορίζει εκείνη την τιμή κόστους, τότε εκφράζονται αμφιβολίες για το κατά πόσο θα υπάρξει ενδιαφέρον από τρίτους.

Εάν ως τα τέλη Οκτωβρίου διαπιστωθεί πως το μέτρο δεν «περπατάει», τότε η ελληνική πλευρά θα πρέπει να συμφωνήσει με τους θεσμούς σε άλλα διαρθρωτικά μέτρα ισοδύναμου αποτελέσματος. Το περίγραμμα τους δεν σκιαγραφείται, προφανώς προκειμένου να μην προκληθούν αντιδράσεις (σσ: υποννοείται ωστόσο το σενάριο της «Μικρής ΔΕΗ»).

Δεύτερη ευκαιρία στον ΑΔΜΗΕ

Όπως και στη ΔΕΗ, έτσι και με τον ΑΔΜΗΕ, το μνημόνιο προσέφερε διέξοδο στην κυβέρνηση να αποφύγει την ιδιωτικοποίηση του για την οποία ήταν έτοιμες να καταθέσουν προσφορές εταιρείες όπως η Ιταλική TERNA, και η βελγική ELIA. Μένει να φανεί αν η κυβερνητική εναλλακτική της ιδιωτικοποίησης θα πείσει τους θεσμούς. Η ελληνική πρόταση αφορά το να παραμείνουν τα πάγια του ΑΔΜΗΕ (δίκυτα, γραμμές) κατά 100% στη ΔΕΗ, και να μεταβιβαστεί σε μια νέα εταιρεία, ανεξάρτητη από τη ΔΕΗ, μόνο η διαχείριση του συστήματος ηλεκτρισμού. Σε αυτή την εταιρεία, θα μπορούν εν συνεχεία να μπουν ιδιωτικά κεφάλαια, funds, ασφαλιστικά ταμεία, κλπ.

Απελευθέρωση αγοράς αερίου από το 2018

Όπως και με τον ηλεκτρισμό, έτσι και στο φυσικό αέριο, καταργείται σταδιακά το μονοπώλιο της ΔΕΠΑ και των Εταιρειών Παροχής Αερίου (Αττικής, Θεσσαλονίκης, Θεσσαλίας). Σήμερα οι εταιρείες αυτές πωλούν κατ’ αποκλειστικότητα φυσικό αέριο στους καταναλωτές. Με το μνημόνιο, από το 2018 και μετά όλοι οι οικιακοί καταναλωτές θα μπορούν να επιλέγουν πλέον το δικό τους προμηθευτή. Νωρίτερα, θα έχει απελευθερωθεί η αγορά για βιομηχανικούς πελάτες, καταναλωτές που βρίσκονται εκτός των ορίων των τριών ΕΠΑ, κλπ. Δεδομένου όμως ότι οι εταιρείες που συμμετέχουν στις τρεις ΕΠΑ, δηλαδή η Shell και η ENI έχουν εγείρει απαιτήσεις για την άρση της αποκλειστικότητας του δικαιώματος πώλησης αερίου στις περιοχές αυτές, διάρκειας 30 ετών (2000-2030), θα πρέπει να προβλεφθεί κάποιου είδους αποζημίωση. Άλλωστε το μνημόνιο προβλέπει ότι παράλληλα με την άρση της αποκλειστικότητας, «σπάνε» τα δίκτυα διανομής από την εμπορική δραστηριότητα. Δημιουργούνται νέες εταιρείες διανομής όπου και θα παραχωρηθεί ο κλάδος δικτύου των ΕΠΑ, οι οποίες και θα παραμείνουν ως αμιγώς εμπορικές εταιρείες.

Συμβάσεις διακοψιμότητα για βιομηχανίες

Τις συζητάμε τουλάχιστον δύο χρόνια ως ένα από τα ελάχιστα μέτρα που εφαρμόζονται πανευρωπαικά για τη μείωση του βιομηχανικού ρεύματος. Το μέτρο είναι έτοιμο εδώ και πολλούς μήνες, έχει πάρει την έγκριση της Κομισιόν, παρ’ όλα αυτά μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει τίποτα. Τώρα το μνημόνιο ξαναβάζει τις συμβάσεις διακοψιμότητας στο παιχνίδι. Ο Π. Λαφαζάνης προκάτοχος του Π. Σκουρλέτη στο ΥΠΑΠΕΝ, είχε συστήσει επιτροπή για να εξετάσει το θέμα, υπό τον τότε ΓΓ Ενέργειας Γ.Τόλιο. Η επιτροπή συνεδρίασε και μία και δύο και τρεις φορές, ολοκλήρωσηε το έργο της, παρέδωσε το πόρισμα της στον Λαφαζάνη, και από τότε ουδείς ξανάκουσε να συζητείται θέμα για τις συμβάσεις διακοψιμότητας. Η βιομηχανία πιστεύει ότι αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι αλλιώς.

Αμοιβή στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής για την ισχύ που προσφέρουν

Γνωστά και ως Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος, τα ΑΔΙ ισχύουν σε πάρα πολλές χώρες και αποτελούν ένα μηχανισμό αμοιβής των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, επειδή εξασφαλίζει την ομαλή ηλεκτροδότηση σε συνθήκες μεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ. Επί πολλούς μήνες είχαν καταργηθεί ή καλύτερα ουδείς γνώριζε την τύχη τους. Σύμφωνα με το μνημόνιο, οι ελληνικές αρχές καλούνται ως τον Σεπτέμβριο του 2015 να εφαρμόσουν ένα καθεστώς για το προσωρινό και το μόνιμο σύστημα πληρωμών δυναμικότητας. Σχετική προεργασία έχει γίνει και η Κομισιόν έχει παράσχει τις εγκρίσεις της.

Τιμολόγια βασισμένα στο κόστος

Καταργείται η έκπτωση 20% στα τιμολόγια της ΔΕΗ προς τους πελάτες υψηλής τάσης, δηλαδή τους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές. Η έκπτωση αυτή θα υποκατασταθεί με τιμολόγια βασισμένα στο οριακό κόστος παραγωγής της ΔΕΗ, λαμβάνοντας υπόψη τα καταναλωτικά χαρακτηριστικά των πελατών που επηρεάζουν το κόστος. Με την πρόβλεψη αυτή, καλείται η ΔEΗ να προχωρήσει σε διμερείς διαπραγματεύσεις και στη σύναψη συμβάσεων με τους καταναλωτές αυτής της κατηγορίας, λαμβάνοντας υπόψη τις παραμέτρους που θέτει το μνημόνιο.

 

Πηγή: energypress.gr